Paragraaf D Financiering

De paragraaf financiering beschrijft de wijze waarop binnen de gemeente Westerveld gelden worden belegd of worden aangetrokken. In deze paragraaf komen achtereenvolgens de ontwikkeling van de schuldpositie, de ontwikkeling van de rente, het schatkistbankieren en het risicobeheer aan bod.

We zetten het bestaande treasurybeleid  in 2023 voort. We zorgen ervoor dat er continu inzicht is in de uitgaande en inkomende gemeentelijke geldstromen. De interne sturing is gericht op beperking van de schuldenlast, kostenefficiency, voorkoming van renterisico’s en maatwerkfinanciering. We volgen de ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt. We zorgen voor voldoende liquiditeit en solvabiliteit zodat we zowel op korte als op de langere termijn aan onze financiële verplichtingen kunnen voldoen. 
We bewaken de houdbaarheid van onze schuldpositie. We trekken alleen dan externe financieringsmiddelen aan als dat met het oog op de uitoefening en financiering van de publieke taak noodzakelijk is. Het rentebeleid in de begroting 2023 en de meerjarenramingen zijn gestoeld op duurzaamheid, financiële stabiliteit en op het voorkomen van budgettaire schommelingen. 
We maken zo lang mogelijk gebruik van kasgeldleningen als toegestaan binnen de vastgestelde kaders en spelregels. We zijn alert op de renteontwikkelingen door ECB-beleid. Om die reden is in 2022 een langjarige lening aangetrokken.  

Elk jaar inventariseren we onze financieringsbehoefte. Deze wordt vooral bepaald door de investeringen en besteding van de middelen uit de bestemmingsreserve. Omdat het saldo van deze laatste afneemt, daalt de financieringscapaciteit van het eigen vermogen. En daarmee stijgt de externe financieringsbehoefte. Daarnaast zal door het nieuwe meerjarig onderhoudsplan wegen in de eerste jaren de stortingen in de voorzieningen hoger zijn dan de onttrekkingen waardoor deels kan worden voorzien in een interne financiering. Verder houden we rekening met de ontwikkeling van het resultaat. Zo bepalen we of er nieuwe leningen afgesloten moeten worden, of we eerder kunnen aflossen en of we andere financieringskeuzes willen maken. In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van (bestaande) aangetrokken leningen. De gemeentelijke leningenportefeuille omvat begin 2023 in totaal acht langlopende leningen met een gezamenlijke omvang van € 12,7 miljoen. 

Lening	laatste Jaar aflossing	Boekwaarde 31-12-2022	Aflossingen	Boekwaarde 31-12-2023	Rente %	Rente Boekjaar
BNG 87895	2023	54	54	54	5,40%	1
BNG 88185	2023	73	73	73	5,35%	1
BNG 89538	2025	182	91	91	4,53%	5
BNG 90058	2025	182	91	91	5,02%	6
BNG 98177	2028	1.200	200	1.000	4,77%	54
BNG 112544	2044	2.640	120	2.520	1,33%	34
BNG 113821	2025	2.400	800	1.600	0,15%	3
BNG 115758	2047	6.000	240	5.760	2,05%	120
Totaal leningen		12.731	1.669	11.062	1,61%	224

Door te verwachten renteontwikkelingen in 2022 is een lening aangetrokken van € 6,0 miljoen.  Indien aanvullende financiering nodig is, kan deze in eerste instantie worden ingevuld door het aangaan van kasgeldleningen. Waarbij de ontwikkeling van de langjarige financieringsbehoefte en de renteontwikkelingen zullen worden gevolgd.

De omvang van de vaste schuld van de gemeente neemt in 2023 als gevolg van reguliere aflossing af met € 1,7 miljoen af ten opzichte van 2022. We houden in de ramingen voor 2023 en verder daarmee rekening. We stemmen omvang en samenstelling van de in 2023 aan te trekken financieringsmiddelen zo goed mogelijk af op feitelijke liquiditeitsbehoefte en houden daarbij rekening met de ontwikkeling van de financieringspositie op korte en lange termijn. Voor de invulling maken we zowel gebruik van de kredietfaciliteiten van de Bank Nederlandse Gemeenten als van, in looptijd variërende, kort- en langlopende geldleningen.

We zetten het bestaande rentebeleid in 2023 voort. Dat beleid is gestoeld op duurzaamheid, financiële stabiliteit en op het voorkomen van budgettaire schommelingen. Het interne rentebeleid en het daaraan gekoppelde rente-omslagstelsel voldoen aan de voorschriften en bepalingen uit het vernieuwde  Besluit Begroting en Verantwoording  (BBV).

Renteverwachtingen 
De rente op de geld- en kapitaalmarkt was in de afgelopen jaren mede als gevolg van monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) ongekend laag. Daarin komt nu verandering. De inflatie is ongekend hoog en de economische vooruitzichten zijn somber. Het rentepeil op de geld- en kapitaalmarkt is van veel factoren en internationale ontwikkelingen afhankelijk. Het bestuur van de ECB verhoogt nu stapsgewijze de rente met als doel de stijgende  inflatie te beperken. De ECB houdt vast aan de haar doelstelling van  een inflatie van  2% . 

De nieuwe begrotings- en verantwoordingsvoorschriften schrijven voor dat gemeenten de wijze waarop ze de rentelasten aan de gemeentelijke producten, programma’s en projecten toerekenen in de begroting en in de jaarrekening zichtbaar maken. De doelstelling daarvan is het bevorderen van een eenduidige handelswijze met betrekking tot rente door gemeenten (harmonisering), stimuleren dat gemeente de verwachte rentelasten opnemen in de begroting en het eenduidig inzichtelijk maken van de wijze waarop de gemeenten met rente zijn omgegaan (transparantie).
In onderstaand renteschema wordt inzicht gegeven in de rentelasten van de externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rente toerekening.

Renteomslag begroting 2023	2023	2024	2025	2026
Totale boekwaarde vaste activa (staat C)	42.556.729	43.664.243	43.259.757	41.395.143
Boekwaarde aan derden verstrekte leningen	-631.757	-631.757	-631.757	-631.757
Boekwaarde projectfinanciering	-	-	-	-
Boekwaarde t.b.v. omslagrente	41.924.972	43.032.486	42.628.000	40.763.386
Toe te rekenen rente aan programma's	217.742	185.046	170.985	152.772
Percentage renteomslag	0,53%	0,46%	0,44%	0,39%
Percentage renteomslag (afgerond)	0,53%	0,45%	0,45%	0,40%

Voor de beheersing van de renterisico’s kent de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) een tweetal richtlijnen waar gemeenten zich in de uitvoering van treasurybeleid aan moeten houden. Dat zijn: de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Daarnaast stelt de wet beperkingen aan het extern beleggen van overtollige middelen. Dat ligt vast in de Regeling schatkistbankieren decentrale overheden. 

Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet begrenst de omvang van de netto kortlopende schuld van de gemeente. Het geeft het volume aan dat de gemeente maximaal mag invullen met geldleningen met een looptijd korter dan een jaar. Het maximum bedraagt 8,5 % van het begrotingstotaal van de begroting. Op basis van de cijfers in de begroting 2023 bedraagt de norm voor het komende jaar € 5,1 miljoen. Bij overschrijding van de kasgeldlimiet moet een vaste geldlening worden aangetrokken of moet gemotiveerd worden waarom hier niet voor is gekozen. In deze begroting ramen we vanwege de additionele financieringsbehoefte een beperkt gebruik van kasgeldleningen. De gemeente mag de kasgeldlimiet niet meer dan drie achtereenvolgende kwartalen overschrijden. Als die situatie zich voordoet moet de gemeente de provincie daarover informeren en een plan aanbieden waarin wordt aangegeven hoe en op welke termijn weer aan de kasgeldlimiet wordt voldaan. Daarvan is door de externe langlopende financiering geen sprake. We maken bij de voorziening in de dagelijkse financieringsbehoefte zo optimaal mogelijk gebruik van de gunstige rentestanden op de geld- en/of de kapitaalmarkt.

Een overzicht van de verwachte ontwikkeling van de netto vlottende schuld ten opzichte van de kasgeldlimiet wordt hierna weergegeven. 

Kasgeldlimiet 2023	Letter	Kwartaal I	Kwartaal II	Kwartaal III	Kwartaal IV	Jaar
Vlottende schulden
Opgenomen kasgelden < 1 jaar		6.000	2.100	1.200	3.100	3.100
Totaal Vlottende schulden	a	6.000	2.100	1.200	3.100	3.100
Vlottende middelen
Tegoeden in rekening courant		275	275	275	275	275
Courante gelden in kas		5	5	5	5	5
Totaal Vlottende middelen	b	280	280	280	280	280
Netto vlottende positie (schuld)	c=a-b	5.720	1.820	920	2.820	2.820
Beoordeling kasgeldlimiet
Begrotingstotaal (baten)	d	60.810	60.810	60.810	60.810	60.810
Percentage conform de regeling	e	8,5%	8,5%	8,5%	8,5%	8,5%
Toegestane kasgeldlimiet	f=d*e	5.170	5.170	5.170	5.170	5.170
Ruimte (+) c.q. overschrijding van de kasgeldlimiet (-)	g=f-c	-550	3.350	4.250	2.350	2.350

Er is alleen in het eerste kwartaal sprake van een overschrijding. Door uitbetaling van het BTW-compensatiefonds (in juli) wordt de kasgeldlimiet niet overschreden. 

Renterisiconorm 
De renterisiconorm is het bedrag dat de gemeente in enig jaar maximaal mag (her)financieren. Dit om te voorkomen dat er in enig jaar een te grote concentratie van aflossingen en renteherzieningen op de lopende leningen plaatsvindt en zo het risico van de ontwikkeling van kapitaalmarktrente op de rentelasten van de organisatie te beperken. De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het begrotingstotaal bij aanvang van dat jaar. De norm (wet FIDO) stelt dat per jaar maximaal 20% van het begrotingstotaal in aanmerking kan komen voor herfinanciering of renteherziening. Gemeenten hebben de plicht om te informeren ten aanzien van het renterisico dat zij over hun vaste schuld lopen.

Onderstaande tabel laat zien dat we binnen de grenzen van de risiconorm blijven. Het renterisico in de leningenportefeuille is in 2023 goed gespreid en er is de komende jaren sprake van voldoende ruimte voor (her)financiering.

Beoordelen risico's	Letter	2023	2024	2025	2026
Renterisico: Renteherzieningen	a	-	-	-	-
Renterisico:Aflossingen	b	1.668	1.541	1.360	560
Renterisico's	c=a+b	1.668	1.541	1.360	560
Berekening renterisiconorm
Begrotingstotaal	d	60.810	60.488	60.106	57.704
Percentage conform de regeling renterisiconorm	e	20%	20%	20%	20%
Renterisiconorm	f=d*e	12.162	12.097	12.021	11.540
Toetsing risico's aan de renterisiconorm
Ruimte binnen (+) c.q.  overschrijding(-) van de norm	g=f-c	10.494	10.556	10.661	10980

Schatkistbankieren
Invoering van het schatkistbankieren, beperkt de eigen beleggingsmogelijkheden van de gemeente. Als er sprake is van overtollige financieringsmiddelen waarvan de omvang uitgaat boven het wettelijk vastgestelde drempelbedrag dan worden die middelen door het Rijk afgeroomd ten gunste van de ‘schatkist’ bij het Ministerie van Financiën. De overtollige gelden van de gemeente worden overgeboekt naar een bankrekening van het ministerie van Financiën. Een klein deel van het saldo mag als werkkapitaal worden aangehouden. 
Dit betreft een bedrag van 0,75%  van het begrotingstotaal met een minimum van € 250.000 en een maximum van € 2,5 miljoen. Voor Westerveld betreft dit een bedrag van € 430.000. Het treasurybeleid is gericht op voorkoming van overliquiditeit. We zijn daarin echter afhankelijk van omvang en verloop van inkomende geldstromen. 

Door de positieve resultaten in de aankomende periode is er sprake van een  positief werkkapitaal. Dit overschot aan liquide middelen wordt (automatisch) geplaatst op de rekening van het ministerie van Financien (schatkistbankieren). Daarvoor ontvangt de gemeente een bescheiden rente.  Het maakt dat we gemakkelijk een beroep kunnen doen op deze middelen bij gewenste extra financiering als gevolg van nieuwe investeringen, zonder een beroep te hoeven doen op de BNG. De rentegevoeligheid wordt daardoor sterk beperkt. Dat mede als gevolg van de in 2022 aangetrokken externe financiering.