Paragraaf C Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf beschrijft de realisatie van het beleid dat betrekking heeft op wegen, civieltechnische kunstwerken, riolering, water en groen, gebouwen en overige ruimte (begraafplaatsen, sportvelden en speellocaties). Er wordt ingegaan op het beleid, de kwaliteit van de openbare ruimte, de vertaling van de financiële consequenties en de voortgang van het geplande onderhoud. 

In de gemeente Westerveld is de kwaliteit van de openbare ruimte vastgelegd in de BrinQ-visie. In de BrinQ-visie wordt onderscheid gemaakt in basisvoorwaarden en onderscheidende waarden. De basisvoorwaarden hebben vooral betrekking op de kwaliteit van de openbare ruimte, de onderscheidende waarden gaan met name over de beleving van het gebied. 

De basisvoorwaarden zijn randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan. Er worden vier basisvoorwaarden onderscheiden: 

Deze waarden drukken uit hoe de gebruiker zich op een plek wil voelen: het is er schoon en heel, veilig, toegankelijk en hij/zij wil de ruimte duurzaam doorgeven aan toekomstige gebruikers. Hoewel er geen directe relatie is tussen deze waarden en de technische kwaliteit volgens de CROW-meetlat, kan in het algemeen worden gesteld dat sprake moet zijn van een basis min niveau (kwaliteit tussen B- en C-niveau). 

Daarnaast zijn vier onderscheidende waarden naar voren gekomen uit het belevingsonderzoek (expedities en enquête): 

Deze onderscheidende waarden zijn plaatsgebonden en hoeven niet overal hetzelfde te zijn.

Voor de productonderdelen verharding, groen en meubilair wordt in de BrinQ-visie de gewenste kwaliteit aangegeven. Riolering en gebouwen behoren niet tot deze visie. Voor riolering is het vastgestelde Watertakenplan (voorheen GRP) leidend en voor het onderhoud aan onze gebouwen is het uitgangspunt sober en doelmatig. 

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de door de raad vastgestelde beheersplannen.

Naam / Omschrijving	Vastgesteld	Wegen	Riolering	Groen en water	Gebouwen	Overige ruimte
BrinQ-visie	2018	√		√		√
Wegenbeheerplan	2019	√
Beheerplan kunstwerken	2018	√
Visie op groenstructuur	2017			√
Beleid- en beheerplan brinken gemeente Westerveld	2013			√
Watertakenplan 2016-2022	2015		√	√
Beheerplan waterpartijen	2016			√
Beleidsnotitie Grond- en hemelwater	2014		√	√
Beleidsplan openbare verlichting (2022 tussentijdse actualisatie van het huidige beleidsplan, nieuwe beleidsplan komt in 2026)	2015	√
Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP)	2020	√
Beleidsnota duurzaamheid	2020		√	√	√
Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen	2012					√
Uitvoeringsbesluit graven en asbezorging	2010					√
Meerjaren onderhoudsplan gebouwen	2021				√
Duurzaam meerjaren onderhoud- en investeringsplan gebouwen	in uitvoering					√
Bomenplan	2023			√
Fietsplan	2024	√
Nota omgevingskwaliteit	2018					√
Beleid grootschalige opwek van zonne-energie op land en/of water	2024					√
Gemeentelijk riolering plan			√

 

De kwaliteit van de (zand)wegen en paden maakt deel uit van de BrinQ-visie. In deze visie gelden voor wegen de basiswaarden schoon, heel en veilig. Vertaald naar kwaliteitsniveaus volgens de CROW-meetlat betekent dit een combinatie van basisniveau (kwaliteitsniveau B) en een niveau laag (kwaliteitsniveau C). Conform de BBV-richtlijnen wordt onderscheid gemaakt tussen klein- en grootonderhoud en reconstructie en vervangingen. Voor het planmatig onderhoud van de wegen (grootonderhoud, reconstructie en vervangingen) is een meerjarenonderhoudsplan opgesteld. Voor het grootonderhoud is een voorziening aanwezig en investeringen worden 2 a 3 jaarlijks via de planning- en controlcyclus aangevraagd. Daarom zijn op dit moment geen structurele achterstanden in het onderhoud aanwezig. Hierbij wordt opgemerkt, dat binnen de kwalitatieve planning (planjaar 1 t/m 5) van het wegenbeheerplan in beeld is gebracht of er wegen zijn waar de voorgestelde onderhoudsmaatregel aangepast, afgezwakt of uitgesteld kan worden. Het doel hiervan is om na te gaan of het mogelijk is om de jaarlijkse dotatie minder snel te laten stijgen. Wegen die hiervoor in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld doodlopende wegen waar geen woningen aan staan of wegen met uitsluitend een agrarische functie. Daarnaast kan gedacht worden aan wegen met een gecombineerde functie (zowel agrarisch gebruik als knooppuntenfietsroute) die omgevormd kunnen worden naar betonverharding. Op deze manier kan een afgezwakte onderhoudsmaatregel worden toegepast zonder dat dit direct leidt tot kapitaalvernietiging. Per saldo wordt voldaan aan de wettelijke eisen en is sprake van een beperkt risico op schadeclaims. 

De openbare verlichting valt eveneens onder wegen. In het ‘Licht en duisternisplan’ is het beleid ten aanzien van de verlichting verwoord. 

Wegen	Eenheid	Hoeveelheid
Verhardingen binnen en buiten de bebouwde kom
Rijbanen	m2	1.782.000
Fietspaden	m2	242.600
Voetpaden	m2	112.500
Parkeervlakken	m2	68.800
Totaal verhardingen	m2	2.206.000
Semi-verharde paden	m2	584.100
Zandwegen	m2	468.000
Bermen	km	621
Bruggen/ Kunstwerken	stuk	47
Lichtmasten	stuk	4.563
Verkeersborden	stuk	4.200

 

Fluvius is het samenwerkingsverband tussen het waterschap Drents Overijsselse Delta en een zestal binnen het beheersgebied gelegen gemeenten. Het Riolering en Waterprogramma 2023-2028 (RWP 2023-2028) is opgesteld als opvolger van het Watertakenplan 2016–2021. In 2022 was sprake van een overgangsjaar met een verlenging van het Watertakenplan. Binnen het Riolering en Water Programma (RWP) zijn de specifieke punten voor gemeente Westerveld nader uitgewerkt.

Het RWP is opgesteld vanuit het gedachtengoed van de nieuwe Omgevingswet, maar past ook in de kaders van de (oude) Wet milieubeheer. Het haakt zoveel mogelijk aan bij de gemeentelijke Omgevingsvisie en is qua beleid gericht op doorvertaling in het Omgevingsplan. In het RWP 2023-2028 zijn het beleid, het beheer, de financiën (heffing) en de programmering voor de komende planperiode nader uitgewerkt.

Riool- en hemelwatervoorzieningen	Eenheid
Hoofdriolering voor afvalwater	63 km
Hoofdriolering voor hemelwater	30 km
Gemengde hoofdriolering voor afval- en hemelwater	141 km
Kolken	10.243
Rioolgemalen	49
Persleidingen	25 km
Pompunits drukriolering (buitengebied)	525
Drukriolering (buitengebied)	175 km
Drainage	25 km
Sloten binnen bebouwde kom	27 km
Wadi's en waterpartijen	25
Bergbezinkbassins	10
Externe overstorten	34
Interne overstorten, stuwputten, ventielen etc.	12

Beleidsvoornemens:

Het rioleringsbeheer in gemeente Westerveld gaat verder op de weg die de afgelopen jaren is ingeslagen. De toestand van de riolering is overwegend voldoende en de financiële positie is op orde. Er is geen koerswijziging nodig.

Enkele aandachtspunten:
• In de planperiode 2023-2028 ligt het accent op klimaatadaptatie, met name op het omgaan met extreme buien. Het beleid voor wateroverlast bij extreme buien is concreet verwoord in het RWP §3.2 “beleid hemelwater”. Dit heeft bijgedragen aan een klimaat-robuuste invulling bij alle ontwikkelingen in de openbare ruimte. 
Specifiek voor het buitengebied wordt de komende 2 jaar gewerkt aan een gebiedsgerichte uitwerking van het hemelwaterbeleid en vastlegging in het Omgevingsplan. 
• Binnen het gegevensbeheer vindt in 2024 een omzetting plaats van alle kapitaalgoederen (assets) naar een nieuwe beheers applicatie. Na de implementatie vindt een actualisering van alle beheers objecten in de openbare ruimte plaats. 
• Het inspecteren van de riolen en de verwerking van de uitkomsten is de afgelopen jaren goed opgepakt. De toestandsbeoordeling en verwerking tot een lage termijn actieplan verdient blijvende aandacht.

De jaarlijkse beheerkosten voor riolering voor de komende planperiode variëren tussen de € 450.000 en € 550.000 (voor 2025: circa € 496.000). Daarnaast is sprake van aanvullende kosten beheer voor bijvoorbeeld camera inspectie en klimaat adaptieve onderzoeken en maatregelen gelegen tussen € 150.000 en € 250.000 (voor 2025: circa € 218.000). De jaarlijkse uitgaven voor investeringsprojecten (klimaatmaatregelen en vervangingen van gemalen en leidingsystemen) variëren van € 450.000 tot € 550.000 (voor 2025: ca. € 475.000). Bij de uitvoering wordt zoveel mogelijk het uitgangspunt gehanteerd 'werk met werk maken' zoals bijvoorbeeld gebeurt op het moment van wegvervanging.
De rioolkosten en waterbeheer worden gedekt uit de rioolheffing. De afgelopen jaren is er geen indexatie van het tarief geweest voor prijsverhoging en inflatie. Dit is een aandachtspunt. Daartegenover staat dat de reserve voor de riolering op beoogd niveau is. 

De kwaliteitsniveaus van het groen en de waterpartijen maken deel uit van de BrinQ-visie, die in 2018 is vastgesteld. Deze visie is vertaald in een beheersplan voor het onderhoud van groen en water. De financiële vertaling daarvan werkt door in deze begroting. Voor watergangen en duikers is een meerjarig beheer- en onderhoudsplan opgesteld.

Groen en water	Eenheid	Hoeveelheid
Bomen	stuk	53000
Bos(plantsoen)	m2	881.800
Heesters	m2	153.400
Hagen	m1	13.200
Gras / gazon	m2	965.800
Waterpartijen	km	580

Beleidsvoornemens
• Vergroten biodiversiteit op meerdere fronten.
• Uitvoering geven aan het beheerplan openbaar groen op basis van de BrinQ-visie.
• Uitvoering geven aan het bomenplan van 2023.
• Uitvoering geven aan het beleid– en beheerplan Brinken.
• Op basis van de uitkomsten van de risicodialogen verder uitvoering geven aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) onder andere door het opstellen van een uitvoeringsagenda. Daarbij wordt bij de inrichting van de fysieke ruimte rekening gehouden met bijvoorbeeld ruimte voor waterberging en maatregelen tegen hittestress of verstening.

Het planmatig onderhoud is vastgelegd in een meerjarenonderhoudsplan op het niveau ‘sober en doelmatig’. Voor het planmatig onderhoud is per gebouw een voorziening aangemaakt. De jaarlijkse dotatie bedraagt € 310.500. Er zijn voldoende middelen aanwezig om het onderhoudsniveau te realiseren.

Gebouwen	Eenheid	Hoeveelheid
Gemeentelijk vastgoed	stuk	42
Sportaccommodaties	stuk	15

Beleidsvoornemens
•    Verduurzamingsmaatregelen uitvoeren voor dorpshuis Dwingeloo. 

Het kwaliteitsniveau van de begraafplaatsen is vastgelegd in de BrinQ-visie. Voor onderhoud aan de speelvoorzieningen geldt dat veiligheid en de daarmee gepaarde aansprakelijkheid maatgevend is. Sportvelden worden op een basisniveau onderhouden.

Overige ruimte	Eenheid	Hoeveelheid
Speellocaties	stuk	64
Speeltoestellen	stuk	317
Sportvelden	stuk	21
Begraafplaatsen	stuk	7

Beleidsvoornemens

• Samen met de raad een visie opstellen mbt speellocaties en speeltoestellen.
• Beheerverordening aanpassen.