Paragraaf D Financiering

De paragraaf financiering beschrijft de wijze waarop binnen de gemeente Westerveld gelden worden belegd of worden aangetrokken. In deze paragraaf komen achtereenvolgens de ontwikkeling van de schuldpositie, de ontwikkeling van de rente, het schatkistbankieren en het risicobeheer aan bod.

We zetten het bestaande treasurybeleid  in 2023 voort. We zorgen ervoor dat er continu inzicht is in de uitgaande en inkomende gemeentelijke geldstromen. De interne sturing is gericht op beperking van de schuldenlast, kostenefficiency, voorkoming van renterisico’s en maatwerkfinanciering. We volgen de ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt. We zorgen voor voldoende liquiditeit en solvabiliteit zodat we zowel op korte als op de langere termijn aan onze financiële verplichtingen kunnen voldoen. 
We bewaken de houdbaarheid van onze schuldpositie. We trekken alleen dan externe financieringsmiddelen aan als dat met het oog op de uitoefening en financiering van de publieke taak noodzakelijk is. Het rentebeleid in de begroting 2023 en de meerjarenramingen zijn gestoeld op duurzaamheid, financiële stabiliteit en op het voorkomen van budgettaire schommelingen. 
We maken zo lang mogelijk gebruik van kasgeldleningen als toegestaan binnen de vastgestelde kaders en spelregels. We zijn alert op de renteontwikkelingen door ECB-beleid. In 2023 hebben we geen (kasgeld) lening aangetrokken. 

Elk jaar inventariseren we onze financieringsbehoefte. Deze wordt vooral bepaald door de investeringen en besteding van de middelen uit de bestemmingsreserve. Omdat het saldo van deze laatste afneemt, daalt de financieringscapaciteit van het eigen vermogen. En daarmee stijgt de externe financieringsbehoefte. Daarnaast zullen door het nieuwe meerjarig onderhoudsplan wegen in de eerste jaren de stortingen in de voorzieningen hoger zijn dan de onttrekkingen waardoor deels kan worden voorzien in een interne financiering. Verder houden we rekening met de ontwikkeling van het resultaat. Zo bepalen we of er nieuwe leningen afgesloten moeten worden, of we eerder kunnen aflossen en of we andere financieringskeuzes willen maken. In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van (bestaande) aangetrokken leningen. De gemeentelijke leningenportefeuille omvat eind 2023 in totaal negen langlopende leningen met een gezamenlijke omvang van € 13,8 miljoen. 

Lening	Laatste Jaar  aflossing	Boekwaarde 31-12-2022	Aflossingen	Boekwaarde 31-12-2023	Rente %
BNG 87895	2023	54	54	0	5,40%
BNG 88185	2023	73	73	0	5,35%
BNG 89538	2025	182	91	91	4,53%
BNG 90058	2025	182	91	91	5,02%
BNG 98177	2028	1.200	200	1.000	4,77%
BNG 112544	2044	2.640	120	2.520	1,33%
BNG 113821	2025	2.400	800	1.600	0,15%
BNG 115758	2047	6.000	240	5.760	2,05%
BNG 116153	2032	3.000	300	2.700	2.76%
Totaal leningen		15.731	1.969	13.761	1,61%

De omvang van de vaste schuld van de gemeente is in 2023 als gevolg van reguliere aflossing af met bijna € 2,0 miljoen afgenomen ten opzichte van 2022. 

We zetten het bestaande rentebeleid in 2023 voort. Dat beleid is gestoeld op duurzaamheid, financiële stabiliteit en op het voorkomen van budgettaire schommelingen. Het interne rentebeleid en het daaraan gekoppelde rente-omslagstelsel voldoen aan de voorschriften en bepalingen uit het vernieuwde  Besluit Begroting en Verantwoording  (BBV).

Renteverwachtingen 
De rente op de geld- en kapitaalmarkt was in de afgelopen jaren mede als gevolg van monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) ongekend laag. Daarin komt nu verandering. De inflatie is ongekend hoog en de economische vooruitzichten zijn somber. Het rentepeil op de geld- en kapitaalmarkt is van veel factoren en internationale ontwikkelingen afhankelijk. Het bestuur van de ECB verhoogt nu stapsgewijze de rente met als doel de stijgende  inflatie te beperken. De ECB houdt vast aan de haar doelstelling van  een inflatie van  2% . 

De nieuwe begrotings- en verantwoordingsvoorschriften schrijven voor dat gemeenten de wijze waarop ze de rentelasten aan de gemeentelijke producten, programma’s en projecten toerekenen in de begroting en in de jaarrekening zichtbaar maken. De doelstelling daarvan is het bevorderen van een eenduidige handelswijze met betrekking tot rente door gemeenten (harmonisering), stimuleren dat gemeente de verwachte rentelasten opnemen in de begroting en het eenduidig inzichtelijk maken van de wijze waarop de gemeenten met rente zijn omgegaan (transparantie).
In onderstaand renteschema wordt inzicht gegeven in de rentelasten van de externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rente toerekening.

Renteschema jaarstukken 2023
a.	De externe rentelasten voor de korte en lange financiering	+/+	306.642
b.	De externe rentebaten voor de korte en lange financiering	-/-	364.061
	Saldo rentelasten en rentebaten		-57.420
c1.	De rente die aan de grondexploitatie moet worden toegerekend	-/-	-12.819
c2.	De rente van projectfinanciering die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend	-/-	-82.414
c3.	De rentebaat van doorverstrekte leningen indien daar een specifieke lening voor is aangetrokken, die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend.	+/+	0
	Aan de taakvelden toe te rekenen externe rente		37.813
d1.	Rente over eigen vermogen	+/+	0
d2.	Rente over voorzieningen	+/+	0
	Aan de taakvelden toe te rekenen externe rente		37.813
e.	De aan de taakvelden toegerekende rente	-/-	265.005
	Renteresultaat op het taakveld Treasury		-227.192

Voor de beheersing van de renterisico’s kent de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) een tweetal richtlijnen waar gemeenten zich in de uitvoering van treasurybeleid aan moeten houden. Dat zijn: de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. Daarnaast stelt de wet beperkingen aan het extern beleggen van overtollige middelen. Dat ligt vast in de Regeling schatkistbankieren decentrale overheden. 

Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet begrenst de omvang van de netto kortlopende schuld van de gemeente. Het geeft het volume aan dat de gemeente maximaal mag invullen met geldleningen met een looptijd korter dan een jaar. Het maximum bedraagt 8,5 % van het begrotingstotaal van de begroting. Op basis van de cijfers in de begroting 2023 bedroeg de norm voor het jaar 2023 € 5,1 miljoen. Bij overschrijding van de kasgeldlimiet moet een vaste geldlening worden aangetrokken of moet gemotiveerd worden waarom hier niet voor is gekozen. In deze begroting ramen we vanwege de additionele financieringsbehoefte een beperkt gebruik van kasgeldleningen. De gemeente mag de kasgeldlimiet niet meer dan drie achtereenvolgende kwartalen overschrijden. Als die situatie zich voordoet moet de gemeente de provincie daarover informeren en een plan aanbieden waarin wordt aangegeven hoe en op welke termijn weer aan de kasgeldlimiet wordt voldaan. Daarvan is door de externe langlopende financiering geen sprake. We maken bij de voorziening in de dagelijkse financieringsbehoefte zo optimaal mogelijk gebruik van de gunstige rentestanden op de geld- en/of de kapitaalmarkt.

Een overzicht van de verwachte ontwikkeling van de netto vlottende schuld ten opzichte van de kasgeldlimiet wordt hierna weergegeven. 

Kasgeldlimiet 2023	Letter	Begroting	Realisatie	Verschil
Vlottende schulden
Opgenomen kasgelden < 1 jaar		3.100	0	-3.100
Totaal Vlottende schulden	a	3.100	0	-3.100
Vlottende middelen
Tegoeden in rekening courant		275	254	-21
Courante gelden in kas		5	1	-4
Totaal Vlottende middelen	b	280	255	-25
Netto vlottende positie (schuld)	c=a-b	2.820	-255	-3.075
Beoordeling kasgeldlimiet
Begrotingstotaal (baten)	d	60.810	60.810	60.810
Percentage conform de regeling	e	8,5%	8,5%	8,5%
Toegestane kasgeldlimiet	f=d*e	5.170	5.170	5.170
Ruimte (+) c.q. overschrijding van de kasgeldlimiet (-)	g=f-c	2.350	5.425	3.075

Renterisiconorm 
De renterisiconorm is het bedrag dat de gemeente in enig jaar maximaal mag (her)financieren. Dit om te voorkomen dat er in enig jaar een te grote concentratie van aflossingen en renteherzieningen op de lopende leningen plaatsvindt en zo het risico van de ontwikkeling van kapitaalmarktrente op de rentelasten van de organisatie te beperken. De renterisiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het begrotingstotaal bij aanvang van dat jaar. De norm (wet FIDO) stelt dat per jaar maximaal 20% van het begrotingstotaal in aanmerking kan komen voor herfinanciering of renteherziening. Gemeenten hebben de plicht om te informeren ten aanzien van het renterisico dat zij over hun vaste schuld lopen.

Onderstaande tabel laat zien dat we binnen de grenzen van de risiconorm blijven. Het renterisico in de leningenportefeuille is in 2023 goed gespreid en er is de komende jaren sprake van voldoende ruimte voor (her)financiering.

Beoordelen risico's	Letter	Begroot 2023	Realisatie 2023	2024	2025	2026
Renterisico: Renteherzieningen	a	-	-	-	-	-
Renterisico: Aflossingen	b	1.669	1.969	1.841	1.660	860
Renterisico's	c=a+b	1.669	1.969	1.841	1.660	860
Berekening renterisiconorm
Begrotingstotaal	d	60.810	60.810	60.489	60.106	57.705
Percentage conform de regeling renterisiconorm	e	20%	20%	20%	20%	20%
Renterisiconorm	f=d*e	12.162	12.162	12.097	12.021	11.540
Toetsing risico's aan de renterisiconorm
Ruimte binnen (+) c.q.  overschrijding(-) van de norm	g=f-c	10.493	10.193	10.256	10.361	10.680

Schatkistbankieren
Invoering van het schatkistbankieren, beperkt de eigen beleggingsmogelijkheden van de gemeente. Als er sprake is van overtollige financieringsmiddelen waarvan de omvang uitgaat boven het wettelijk vastgestelde drempelbedrag dan worden die middelen door het Rijk afgeroomd ten gunste van de ‘schatkist’ bij het Ministerie van Financiën. De overtollige gelden van de gemeente worden overgeboekt naar een bankrekening van het ministerie van Financiën. Een klein deel van het saldo mag als werkkapitaal worden aangehouden. 
Dit betreft een bedrag van 2,0%  van het begrotingstotaal met een minimum van € 250.000 en een maximum van € 2,5 miljoen. Voor Westerveld betreft dit een bedrag van € 1.200.000. Het treasurybeleid is gericht op voorkoming van overliquiditeit. We zijn daarin echter afhankelijk van omvang en verloop van inkomende geldstromen. 

Gemiddelde saldi	Norm 2% begrotingstotaal	Werkkapitaal	Kwartaaltoets kleiner dan de norm	Schatkistbankieren
1e kwartaal	1.200.000	220.688	ja	6.079.922
2e kwartaal	1.200.000	213.900	ja	9.661.778
3e kwartaal	1.200.000	216.998	ja	13.504.332
4e kwartaal	1.200.000	229.183	ja	13.116.316
Gemiddelde per jaar	1.200.000	220.207	ja	10.617.848