B.4. Toelichting op de balans per 31 december

De immateriële vaste activa van de gemeente Westerveld bestaan  uit bijdragen aan activa in eigendom van derden en dit betreft de investeringsbijdrage aan de Havelter Tennis Club in 2011. Daarnaast zijn er voorbereidingskosten opgevoerd met betrekking tot Vledder Noord fase 2 en 3. Dat wordt in de toekomst een grondexploitatie. Tot die tijd is het als immateriële vaste activa op de balans zichtbaar.
Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt opgebouwd:

Immateriële vaste activa	Boekwaarde 31-12-2022	Investering	Desinvestering	Afschrijving	Bijdrage derden	Boekwaarde 31-12-2023
Bijdrage aan activa in eigendom van derden	10	-	-	2	-	8
Voorbereidingskosten openen grondexploitatie	0	454	-	-	-	454
Totaal Immateriële activa	10	454	-	2	-	462

Bij de materiële vaste activa is geen sprake van afwaardering wegens duurzame waardevermindering. Onder de bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen die direct gerelateerd zijn aan de investering. De afschrijvingslasten zijn niet toegelicht omdat dit jaarlijks terugkerende lasten betreft.  

Investeringen met economisch nut
De specificatie en het verloop van de investeringen met economisch nut is als volgt:

Investeringen met economisch nut	Boekwaarde 31-12-2022	Investering	Desinvestering	Afschrijving	Bijdrage derden	Boekwaarde 31-12-2023
Gronden- en terreinen	5.452	36	-	20	-	5.468
Bedrijfsgebouwen	19.651	646	-	1.032	-	19.265
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	208	251	-	148	-	311
Vervoersmiddelen	1.080	22	-	162	-	939
Machines, apparaten en installaties	409	6	-	139	-	276
Overige materiele vaste activa	244	6	-	41	-	209
Totaal economisch nut	27.044	965	-	1.541	-	26.468

De investeringen betreffen aanschaf van bedrijfsgebouwen (chalets Oekraine, flexwoningen en vakantiewoningen), investeringen in riolering, aankoop hulpstukken kraan en aanleg sportvelden. 

Investeringen met economisch nut, waarvoor een heffing kan worden geheven

De specificatie en het verloop van de investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven is als volgt:

Investeringen met economisch nut,  waarvoor heffing wordt geheven	Boekwaarde 31-12-2022	Investering	Desinvestering	Afschrijving	Bijdrage derden	Boekwaarde 31-12-2023
Bedrijfsgebouwen	1.040	-	-	-	-	1.040
Machines, apparaten en installaties	167	-	-	-	-	167
Totaal economisch nut wv. heffing	1.208	-	-	-	-	1.207

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

De specificatie en het verloop van de investeringen met economisch nut is als volgt:

Investeringen in de openbare ruimte  met maatschappelijk nut	Boekwaarde 31-12-2022	Investering	Desinvestering	Afschrijving	Bijdrage derden	Boekwaarde 31-12-2023
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	12.481	2.643	-	576	-	14.548
Overige materiele vaste activa	131	-	-	49	-	83
Totaal maatschappelijk nut	12.612	2.643	-	625	-	14.631

De investeringen betreffen aanleg en reconstructie van wegen en fietspaden, vervanging bruggen en aanbrengen en vervangen openbare verlichting. 

Aanvullend dient onderscheid gemaakt te worden in de activa in de openbare ruimte met maatschappelijke nut met een aanschafdatum van voor 1 januari 2017 en een aanschafdatum van na 1 januari 2017. Met onderstaand overzicht is aan deze voorwaarde voldaan.

Investeringen in de openbare ruimte  met maatschappelijk nut	Boekwaarde 31-12-2022	Investering	Desinvestering	Afschrijving	Bijdrage derden	Boekwaarde 31-12-2023
Aanschaf voor 1 januari 2017	3.146	-	-	225	-	2.921
Aanschaf na 1 januari 2017	9.466	2.643	-	400	-	11.709
Totaal maatschappelijk nut	12.612	2.643	-	625	-	14.631

 

De post financiële vaste activa is als volgt opgebouwd:

Financiële vaste activa	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Aflossing	Afwaardering	Boekwaarde 31-12-2023
Kap. verstrekking aan deelnemingen	563	-	-	-	-	563
Overige langlopende leningen	-4	-	-	-	-	-4
Overige uitzettingen met een looptijd < 1 jaar	670	9	-	-	-	679
Totaal financiële vaste activa	1.229	9	-	-	-	1.238

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Het saldo bestaat voornamelijk uit de kapitaalverstrekkingen (aandelen) aan de ROVA en de BNG bank. De volledige post kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen is als volgt:

Kapitaalverstrekkingen	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Aflossing	Afwaardering	Boekwaarde 31-12-2023
Aandelen Waterleidingmij Drenthe (WMD)	1	-	-	-	-	1
Aandelen Rendo N.V.	36	-	-	-	-	36
Aandelen Waterleidingmij. Vitens	4	-	-	-	-	4
Aandelen Enexis Holding B.V.	15	-	-	-	-	15
Aandeel Publiekbelang Elektr. Prod. B.V.	6	-	-	-	-	6
Aandelen ROVA	384	-	-	-	-	384
Aandelen BNG	118	-	-	-	-	118
Totaal kapitaalverstrekkingen	564	-	-	-	-	564

Er zijn geen mutaties in dit jaar.

Overige langlopende leningen

De overige langlopende leningen bestaan uit de nog te verrekenen posten inzake de fietsregeling.

Overige langlopende leningen	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Aflossing	Afwaardering	Boekwaarde 31-12-2023
Fietsplan gemeente Westerveld	-4	-	-	-	-	-4

Overige uitzettingen met een looptijd van één jaar of langer

De overige uitzettingen met een rente typische looptijd van één jaar of langer betreffen de uitzettingen bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVN). De uitzettingen bij de SVN zijn de zonne- en startersleningen. Het verloop van de boekwaarde is als volgt:

Overige uitzettingen met een looptijd van één jaar of langer	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Aflossing	Afwaardering	Boekwaarde 31-12-2023
Starterslening (4281)	447	6	-	-	-	453
Zonnelening 2016 (4283)	31	1	-	-	-	32
Zonnelening 2016 (4284)	2	-	-	-	-	2
Zonnelening 2017 (4285)	85	1	-	-	-	86
Zonnelening 2018 (4286)	23	-	-	-	-	23
Zonnelening 2019 (9632)	82	1	-	-	-	83
Totaal Overige uitzettingen	670	9	-	-	-	679

 

De voorraden van de gemeente Westerveld bestaan uit bouwgronden in exploitatie en gereed product en handelsgoederen. Het verloop van de boekwaarde is als volgt:

Voorraden	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Winstneming	Voorziening	Boekwaarde 31-12-2023
Bouwgronden in exploitatie	-1.713	230	670	-635	-563	-953
Gereed product en handelsgoederen	4	-	-3	-	-	1
Totaal Voorraden	-1.709	230	667	-635	-563	-952

Zie voor de onderbouwing van de boekwaardes en verloop de paragraaf grondbeleid. 

Gereed product en handelsgoederen
Dit betreft in zijn volledigheid de voorraad gezondheidsverklaringen (CBR).

Het verloop van de boekwaarde is als volgt:

Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Boekwaarde 31-12-2023
Vorderingen op openbare lichamen	3.971	762	-	4.733
Rekeningcourantverhouding met het Rijk	5.786	4.997	-	10.783
Overige vorderingen	1.141	-	798	343
Totaal Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar	10.898	5.759	798	15.859

De liquide middelen bestaan uit de bank- en kassaldi. Het verloop van de boekwaarde is als volgt:

Overige vorderingen	Boekwaarde 31-12-2022	Boekwaarde 31-12-2023
Legeskas	1	1
Kas Oekraine	-	-
Totaal Kassaldi	1	1
Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)	230	158
BNG (participatie)	20	85
Rabobank Havelte	18	11
Totaal Banksaldi	269	254
Totaal Liquide middelen	271	255

 

Voor sommige projecten is een subsidiebeschikking ontvangen van overheidsorganen. Voor zover er al subsidiabele kosten zijn gemaakt, is een deel van de toegezegde subsidie als opbrengst verantwoord in 2023. Het deel van die opbrengst wat hoger is dan een eventueel voorschot wat daadwerkelijk is ontvangen, is opgenomen onder de nog te ontvangen bijdragen. De overige overlopende activa bestaan uit overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen. 

Overlopende activa	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Boekwaarde 31-12-2023
Overige overlopende activa	819	275	-	1.094
Overige nog te ontvangen bedragen	2.180	-	92	2.088
Nog te ontvangen van het Rijk	777	563	-	1.340
Nog te ontvangen van andere overheden	150	732	-	883
Totaal Overlopende activa	3.926	1.570	92	5.405

 

Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het gerealiseerd resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten. De aard van de reserve en de individuele mutaties op iedere reserve is hieronder afzonderlijk toegelicht.

Algemene reserve
De algemene, ook wel vrije reserve genoemd, is de reserve waar door de gemeenteraad geen
bestemming aan is gegeven. Gevolg hiervan is dat deze reserve in beginsel vrij besteedbaar is. Deze reserve ontstaat door overschotten en tekorten in de exploitatie, welke niet in de resultaatbestemming specifiek worden bestemd. De reserves weerstandsvermogen en reserve rekeningsaldo zijn opgeheven en het saldo is bij het besluit over de jaarrekening 2022 toegevoegd aan de algemene reserve.
Het doel van de algemene reserve is het afdekken van algemene risico’s en onvoorzienbare, niet uitstelbare en onvermijdelijke uitgaven, voor zover daarvoor geen dekking kan worden gevonden binnen de exploitatie. 

Algemene Reserve	Boekwaarde 31-12-2022	Toevoeging	Onttrekking	Vermindering i.v.m.  afschr.  op activa	Bestemming resultaat voorgaand jaar	Boekwaarde 31-12-2023
Algemene Reserve	3.277	-	-	-	2.819	6.095

Bestemmingsreserves

De bestemmingsreserves zijn reserves waaraan door de gemeenteraad een specifieke bestemming gegeven is. De gemeenteraad is bevoegd deze bestemming te wijzigen. 

Bestemmingsreserves	Boekwaarde 31-12-2022	Toevoeging	Onttrekking	Vermindering i.v.m.  afschr.  op activa	Bestemming resultaat voorgaand jaar	Boekwaarde 31-12-2023
Overhevelingsreserve	1.166	533	1.214	-	569	1.074
Bouw gemeentehuis	6.060	-	-	267	-	5.793
MFA Havelte	766	-	-	112	-	654
Huishoudelijk afval	212	821	-	-	425	1.458
Fonds dorpshuizen	323	25	-	-	-	348
Zonneleningen	438	-	-	-	-	438
Versterken fysieke aantrekkelijkheid	1.203	-	-	-	-	1.203
Fonds maatschappelijke initiatieven	200	-	-	-	-	200
Invoering omgevingswet	545	-	166	-	-	379
Stad en Esch	1.794	-	-	39	-	1.755
Parkeerterrein Fredriksoord	300	-	-	-	-	300
Regiodeal	105	-	-	-	-	105
Woonimpuls	207	-	63	-	-	270
Klimaatakkoord	208	-	-	-	-	208
Energie en inflatie	-	400	177	-	-	223
Maatschappelijk welzijn breed	-	2.494	-	-	-	2.494
Totaal bestemmingsreserves	13.590	4.273	1.620	418	994	16.884

Het resultaat is € 2.668.000 voordelig. Middels resultaatbestemming wordt dat naar reserves gestort of onttrokken. 

Toelichting vindt plaats voor die voorzieningen die ultimo 2023 aanwezig zijn. Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico’s. Het verloop van het totaal van de voorzieningen gedurende het verslagjaar is als volgt:

Voorzieningen	Boekwaarde 31-12-2022	Toevoeging	Aanwending	Vrijgevallen bedragen	Boekwaarde 31-12-2023
Voorziening ten behoeve van toekomstige verplichtingen en/of verliezen
Voormalige bestuurders en personeel	1.613	45	175	-	1.483
Voorziening Spaarverlof	80	60	-	-	140
Voorziening Verlof (alleen WSW)	108	-	-	-	109
Subtotaal	1.802	105	175	-	1.732
Voorziening ter egalisatie van kosten
Meerjaren onderhoud gebouwen	2.176	311	467	-	2.019
Meerjaren onderhoud kunstwerken	482	130	163	-	449
Meerjaren grootonderhoud wegen	2.495	2.065	164	-	4.396
Subtotaal	5.153	2.506	793	-	6.865
Voorziening ten behoeve van gelden van derden met een gebonden bestemming
Meerjaren vervangingsinvestering riolering	5.212	700	119	-	5.793
Subtotaal	5.212	700	119	-	5.793
Voorziening ten behoeve van gelden van derden met een gebonden bestemming
Rioleringen egalisatie tarief	453	64	-	-	517
Subtotaal	453	64	-	-	517
Totaal Voorzieningen	12.620	3.661	1.087	-	14.907

 

De vaste schulden van de gemeente Westerveld bestaan ultimo 2023 enkel uit onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen.

Onderhandse leningen
De onderhandse leningen bestaan volledig uit onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen. De totale vaste schulden bedragen circa € 13,8 miljoen. Het verloop van de vaste schulden is hieronder opgenomen.

Lening	Boekwaarde 31-12-2022	Aflossingen	Boekwaarde 31-12-2023
BNG 87895	54	54	0
BNG 88185	73	73	0
BNG 89538	182	91	91
BNG 90058	182	91	91
BNG 98177	1.200	200	1.000
BNG 112544	2.640	120	2.520
BNG 113821	2.400	800	1.600
BNG 115758	6.000	240	5.760
BNG 116153	3.000	300	2.700
Totaal leningen	15.730	1.969	13.762

Een nadere toelichting op de opgenomen geldleningen en de betaalde rente is opgenomen in de paragraaf D: financiering.

De netto-vlottende schulden bestaan uit kasgeldleningen aangegaan bij openbare lichamen, overige kasgeldleningen, banksaldi en overige schulden.

Vlottende schulden	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Boekwaarde 31-12-2023
Kasgeldleningen BNG	-	-	-	-
Banksaldi BNG	-	-	-	-
Crediteuren	2.414	643		3.057
Totaal Vlottende schulden	2.414	643	-	3.057

Overige kasgeldleningen

Overige kasgeldleningen zijn er niet geweest in 2023. 

Banksaldi

Betreft de rekeningcourantverhouding bij de BNG voor afgerond € 155 (roodstand).

Overige schulden / Crediteuren

De overige vlottende schulden bestaan uit de crediteurenpositie van de gemeente Westerveld. De vermeerdering betreft de som van de facturen in het boekjaar. Onder verminderingen staan de betalingen aan crediteuren in het boekjaar. Alle openstaande posten uit het vorige boekjaar zijn betaald. Eind 203 bedraagt het openstaande crediteurensaldo nog € 3,0  miljoen.

De overlopende passiva bestaan vooral uit de verplichtingen die zijn opgebouwd in het begrotingsjaar maar pas in latere boekjaren tot een betaling zullen leiden.

Overlopende passiva	Boekwaarde 31-12-2022	Vermeerdering	Vermindering	Boekwaarde 31-12-2023
Verplichtingen opgebouwd in het begrotingsjaar	2.136	673	-	2.809
Ontvangen voorschot met specifiek doel	1.907	1.727	-	3.634
Totaal Overlopende passiva	4.043	2.400	-	6.443

 

Specificatie ontvangen voorschotten met specifiek doel
Ontvangen voorschotten van Europese Lichamen	0
Ontvangen voorschotten van het Rijk	609
Ontvangen voorschotten van overige Nederlandse overheidslichamen	3.025
Totaal ontvangen voorschot met specifiek doel	3.634

 

 

Het in de balans opgenomen bedrag voor verstrekte waarborgen aan natuurlijke en rechtspersonen kan als volgt naar aard van de geldlening gespecificeerd worden:

Gewaarborgde leningen (bedragen x € 1.000)	Hoofdsom	Boekwaarde 31-12-2022	Aflossingen	Boekwaarde 31-12-2023	Dekking
Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen
Stichting Actium BNG 84764	3.392	897	212	685	76%
Stichting Actium BNG 86225	12.132	3.757	664	3.092	59%
Stichting sporthal Vledder BNG 89572	210	70	10	60	100%
Stichting sporthal Vledder BNG 90704	208	65	12	54	100%
Stichting Biblionet Drenthe BNG 85810	228	62	1	62	100%
VVV Vledder/Frederiksoord BNG 86231.01	46	24	24	0	100%
VVV Vledder/Frederiksoord BNG 86231.02	24	24	24	0	100%
Stichting De Menning E1234750	1.134	199	28	170	100%
St. Nat. Restauratiefonds 804544026/804544034	242	50	8	42	100%
Voetbalvereniging Dwingeloo 10029939	110	89	6	84	50%
Subtotaal	17.727	5.238	989	4.249
In mindering brengen het aandeel dekkingspercentage
Af: 24% Stichting Actium BNG 84764	-818	-216	51	-166
Af: 41% Stichting Actium BNG 86225	-4.948	-1.532	272	-1.260
Af: 50% Voetbalvereniging Dwingeloo 10029939	-55	-45	45	-
Subtotaal	-5.821	-1.793	368	-1.425
Totaal gewaarborgde leningen	11.906	3.445	1.357	2.824

 

Garantiestellingen (bedragen x € 1.000)	Hoofdsom	Boekwaarde 31-12-2022	Toevoeging	Boekwaarde 31-12-2023	Dekking
WSW achtervang	58.715	29.501	6.298	35.799	100%
Totaal garantiestellingen	58.715	29.501	6.298	35.799

De gewaarborgde leningen WSW betreffen de garantstellingen voor de woningbouwverenigingen die sociale woningen verhuren in onze gemeente. Wanneer een woningbouwvereniging niet aan de aflossingsverplichting van de afgesloten leningen kan voldoen, zal in eerste instantie de niet nagekomen verplichting worden gedekt uit het WSW-fonds. Als hier onvoldoende financiële middelen in zijn, zal de gemeente hiervoor worden aangesproken.

De gemeente is voor een aantal toekomstige jaren verbonden aan verschillende, niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen. Hierna volgt een opsomming van de belangrijkste van deze verplichtingen.

Wij hebben voor de uitvoering van de Wmo met diverse zorgaanbieders langdurige contracten afgesloten. De contracten hebben onder meer betrekking op huishoudelijke verzorging, hulpmiddelen en collectief vraagafhankelijk vervoer. Daarnaast hebben wij overeenkomsten die meerdere jaren lopen voor softwarelicenties en onderhoudscontracten.

Het EMU-saldo is het verschil tussen de inkomsten en de uitgaven van de collectieve sector (Rijk, mede-overheden en sociale fondsen). Het EMU-saldo wijkt af van het begrip exploitatiesaldo waarmee gemeenten en provincies werken. Het verschil zit onder meer in een andere behandeling van investeringen, afschrijvingen en voorzieningen. Voor de berekening van het EMU-saldo wordt mede gebruik gemaakt van de balans. Over de hoogte van het EMU-tekort zijn binnen Europa afspraken gemaakt. De Wet Houdbare overheidsfinanciën (Wet Hof) is de Nederlandse uitwerking van de Europese afspraken ten aanzien van de overheidsfinanciën. Deze wet moet de begrotingsdiscipline op nationaal en decentraal niveau waarborgen.

Het EMU-saldo is het saldo van inkomsten en uitgaven van de overheid op transactiebasis in een bepaalde periode (boekjaar). Eenvoudig gezegd geeft het EMU-saldo aan of er in een bepaald jaar meer geld is uitgegeven dan er in dat jaar is binnengekomen, of dat er netto geld is overgehouden. 
Het EMU-saldo is daarmee een indicatie voor de ontwikkeling van de liquiditeits- en financiële positie (eigen vermogen en schulden) van de gemeenten. 

Referentiewaarde EMU-saldo
Europa let op de schuld van gemeenten, dat gebeurt via het EMU-tekort. Dit is de begrenzing van het bedrag waarmee de totale netto schuld van alle gemeenten in een jaar mag groeien. De bedoeling is dat het gezamenlijke tekort van de gemeenten onder het plafond  voor het EMU-tekort blijft. Iedere gemeente heeft een individuele EMU-referentiewaarde, die is afgeleid van dat plafond. Voor Westerveld bedroeg deze voor het jaar 2023 € 2.306.000 zoals te lezen was in de septembercirculaire 2022. 

Alle plussen en minnen van gemeenten opgeteld geeft normaal geen probleem met het EMU-tekort. Pas als nationaal blijkt dat gemeenten het plafond van het EMU-tekort gaan overschrijden, kan van gemeenten worden gevraagd het individuele EMU-tekort van de lopende begroting te verminderen. Het kijken naar de individuele referentiewaarde voor gemeenten heeft in dat perspectief weinig zin. Mede omdat tekorten of overschotten vooral worden bepaald door schommelingen in de hoogte van investeringen en het aan- en verkopen van bouwgronden. Wat ook uit onderstaande berekening blijkt.

Berekening EMU-saldo
Het EMU-saldo van de gemeente Westerveld komt voor het boekjaar 2023 uit op positief € 8.708.000. Dit betekent dat in EMU-termen de inkomsten hoger zijn dan de uitgaven. Het EMU-saldo van de gemeente Westerveld is dus tekort verlagend aan het EMU-saldo van Nederland. De eerder genoemde referentiewaarde wordt niet overschreden. Hieronder volgt een overzicht van de berekening van het EMU saldo.

Berekening EMU-saldo (bedragen x € 1.000)	Realisatie 2022	Realisatie 2023
A. Geraamd resultaat voor mutatie reserves	2.980	5.824
B. Mutatie immateriële vaste activa	-3	452
C. Mutaties voorzieningen	1.339	2.574
D. Mutatie voorraden	-1.356	759
E. verwachte boekwinst bij verkoop effecten en  verwachte boekwinst bij verkoop immateriële vaste activa	0	0
F. Berekend EMU-saldo	5.678	9.609
G. EMU-saldo referentiewaarde	2.016	2.306
H. Verschil saldo en referentiewaarde	7.694	11.915