Op dinsdag 19 maart is het college met de raad in gesprek geweest over de financiële oplossingsrichtingen om te komen tot een plan zodat een sluitende begroting kan worden gepresenteerd in de jaren 2025 en 2026. In deze Kadernota presenteren we dit plan als bijlage. Het voorstel is om het plan, indien financieel noodzakelijk, in de begroting 2025 te verwerken.
Kaders voor bezuinigingen
Op 19 maart heeft het college aan de hand van stellingen een gesprek gevoerd met de aanwezige raadsleden over de oplossingsrichtingen. Er zijn geen concrete bezuinigingsmaatregelen uit naar voren gekomen, maar wel diverse kaders die het college kan gebruiken om goed doordachte bezuinigingsvoorstellen aan de raad te doen:
1. Bij het kiezen van bezuinigingsmaatregelen speelt de onomkeerbaarheid van beleid een belangrijke rol.
2. In het prioriteren van nieuw beleid heeft nieuw beleid dat al in gang is gezet hogere prioriteit dan nieuw beleid dat nog moet worden opgestart.
3. Bij het bezuinigen van een gemeentelijke taak wordt afgewogen hoe het schrappen van een gemeentelijke taak in de maatschappij kan worden opgevangen.
4. We anticiperen niet voor op een oplossing vanuit het Rijk voor de ontstane tekorten in 2027 en 2028.
5. We wegen af of we structurele voordelen in de jaarstukken verwerken als een structurele bijstelling in de begroting.
6. De verdeling tussen lagere uitgaven en hogere inkomsten bij de bezuinigingen is respectievelijk 2/3 en 1/3.
Op basis van deze kaders hebben we een financieel scenario uitgewerkt om te komen tot een sluitende begroting in de jaren 2025 en 2026. Het voorstel is om dit financieel scenario, indien financieel noodzakelijk, te verwerken in de begroting 2025. We lichten het scenario toe. Hieronder is het ook uitgewerkt in de tabel.
Oplossingen uitgaven:
- Wederkerend fonds afschalen 100%: Het wederkerend fonds is al reeds in het meerjarenperspectief van de begroting verwerkt. Het voorstel is nu om het budget weer vrij te maken en niet met het Wederkerend fonds verder te gaan.
- Wmo opbrengst: inkomensafhankelijke eigen bijdrage: We nemen een opbrengst op voor de inkomensafhankelijke eigen bijdrage. De verwachting is namelijk dat de vaste eigen bijdrage voor de Wmo kom te vervallen en dat we een hogere bijdrage kunnen vragen aan inwoners met een hoger inkomen.
- Onderuitputting kapitaallasten: We hebben de afgelopen jaren gemiddeld € 700.000 over gehouden op de kapitaallasten als gevolg van onderuitputting. Dit komt doordat we op begrotingsbasis de kapitaallasten voor alle nieuwe investeringen meenemen terwijl in werkelijkheid de kapitaallasten pas het jaar volgend op de afronding van de investering worden gerealiseerd. Het voorstel is om voor dit jaarlijks voordeel een stelpost op te nemen ter hoogte van de helft van het jaarlijkse voordeel.
- Nieuw beleid later ingaan: In deze kadernota is een stelpost opgenomen van € 250.000 structureel per jaar voor nieuw beleid. Door structureel € 250.000 te schrappen is er in de begroting 2025 geen budget voor nieuw beleid.
Oplossingen inkomsten:
- Leges omgevingsvergunningen meer kostendekkend: Uit diverse P&C documenten zoals onze jaarrekening 2023 blijkt dat de kostendekkendheid voor omgevingsvergunningen laag is. De gedachte is om in Plan B de kostendekkendheid geleidelijk te verhogen door de tarieven te verhogen.
- OZB verhoging 5% in combinatie met areaaluitbreiding: We willen een meeropbrengst van € 250.000 per jaar realiseren door de OZB in 2025 éénmalig met 5% te verhogen in combinatie met areaaluitbreiding. De inschatting is dat dit structureel € 250.000 oplevert.
Oplossingen reserves:
- Onttrekking algemene reserve: Om 2026 sluitend te maken is het noodzakelijk om éénmalig € 500.000 aan de algemene reserve te onttrekken. De wet- en regelgeving is in het najaar van 2023 aangepast, waardoor gemeentes hun reserves mogen inzetten om de begroting sluitend te maken. Als gemeente Westerveld vinden we dit geen goede ontwikkeling, maar het is op dit moment noodzakelijk om in 2026 tot een sluitend perspectief te komen om te voorkomen dat we onomkeerbare bezuinigingsvoorstellen moeten nemen. Tevens is het een signaal aan het Rijk om ons in de komende jaren tegemoet te komen, aangezien de jaren 2027 en 2028 nog niet sluitend zijn.
| Nr | Scenario met oplossingsrichtingen | Programma | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Oplossingen uitgaven | ||||||
| 1 | Wederkerend fonds afschalen 100% | 3 |
500.000 |
|||
| 2 | Wmo opbrengst: inkomensafhankelijke eigen bijdrage | 6 | 200.000 | 200.000 | 200.000 | |
| 3 | Onderuitputting kapitaallasten | Diverse | 350.000 | 350.000 | 350.000 | |
| 4 | Nieuw beleid later ingaan | Overig | 250.000 | 250.000 | 250.000 | 250.000 |
| a | Totaal oplossingen uitgaven | 250.000 | 1.300.000 | 800.000 | 800.000 | |
| Oplossingen inkomsten | ||||||
| 1 | Leges omgevingsvergunningen meer kostendekkend | 8 | 150.000 | 200.000 | 250.000 | |
| 2 | OZB verhoging 5% in combinatie met areaaluitbreiding | Overig | 250.000 | 250.000 | 250.000 | 250.000 |
| b | Totaal oplossingen inkomsten | 250.000 | 400.000 | 450.000 | 500.000 | |
| Oplossingen reserves | ||||||
| 1 | Onttrekking algemene reserve | Overig | 100.000 | 625.000 | ||
| c | Totaal oplossingen reserves | 100.000 | 625.000 | |||
| a+b+c | Totaal uitgaven en inkomsten | 600.000 | 2.325.000 | 1.250.000 | 1.300.000 |
Nieuw begrotingssaldo
In onderstaande tabel laten we het begrotingssaldo zien dat tot stand komt na verwerking van de oplossingsrichtingen in Plan B. Zichtbaar is dat de jaren 2025 en 2026 sluitend zijn, de jaren 2027 en 2028 niet. Dit betekent dat het Rijk ons in de komende jaren financieel tegemoet moet komen om te voorkomen dat we verder moeten bezuinigen.
| Nr | Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
| Begrotingssaldo Kadernota 2025 | -565.773 | -2.305.513 | -2.327.801 | -2.726.673 | |
| Oplossingsrichtingen Plan B | 600.000 | 2.325.000 | 1.250.000 | 1.300.000 | |
| Nieuw begrotingssaldo | 34.227 | 19.487 | -1.077.801 | -1.426.673 |